GLUTEN OBEZ YAPAR MI?

Obezite; vücuda besinler ile alınan enerjinin, harcanan enerjiden daha fazla olmasından kaynaklanan ve vücut yağ kitlesinin, yağsız vücut kitlesine oranla artması ile karakterize olan kronik bir hastalıktır.

Bugünün sağlıksız besinleri; ucuz, pratik, çabuk hazırlanabilir, lezzetli, çekici biçimde paketlenmiş, pazarlaması geniş ölçüde yapılabilen, ülke genelinde ulaşımı uygun, büyük porsiyonlarda hazırlanabilen, yemesi kolay, lezzetli ve daha çok yemeye istek uyandıran, saflaştırılmış enerjisi yoğun ve tatlandırılmış besinlerdir.

Bireylerin tatlandırılmış yiyecek ve içeceklerden, enerji ve yağ içeriği yüksek besinlerden büyük porsiyonlarda tüketmesi, kahvaltıyı atlaması, yetersiz sebze ve meyve tüketimi gibi faktörler obezite ile ilişkilendirilmektedir.

Gluten obeziteden  demansa  birçok sağlık sorunundan  sorumlu tutulan tahıl tanesindeki depo proteindir.

Amerika halkının % 10 u gluten  intoleransına sahiptir ve  üçte biri obeziteye sebep olduğunu düşündüğü için diyetlerinden gluteni  çıkarmaya çalışmaktadır. Gluteni diyetten çıkarmakla  diyette sebze ve meyve tüketimini artırıp, beyaz ekmek, pizza gibi rafine karbonhidratların tüketimini azaltmaktadırlar.

Yapılan çalışmalarda buğday glutenin  adipoz dokuların kısmen termojenik kapasitesini azaltarak  kilo alımını teşvik ettiği sonucuna ulaşılmıştır.

Başka bir görüşe göre ise ;

Paketlenmiş glutensiz gıdaların  yağ ve şeker yoğunluğunun gluten  içeren gıdalardan daha yüksek olduğu ve  glutensiz  diyet sonrası bireylerde  yağ ve kalori alımında artış tespit edildiği ve sonrasında bireylerde   kilo artışı, obezite,  insülin direnci ve metabolik sendrom görüldüğü tespit edilmiştir.

Buna benzer yapılan birkaç çalışmada; glutensiz  diyetin  gluten içeren normal beslenmeye göre daha düşük diyet lifi alımına sebep olduğu saptanmıştır. Diyet lifinin yeterli tüketimi obezitenin önlemesinde önemlidir.

Karbonhidrat içeriği ile ilgili yapılan başka bir çalışma; karbonhidrat alımında önemli faktörlerden olan  glisemik indeks (GI) in etkisini incelemiştir. GI in glutensiz diyette yüksek olduğunu bu sebeple glutensiz  diyetle beslenen çölyak hastalarında  obezite riskinin arttığını saptamıştır.

Sonuç olarak;

Gluten ile ilgili dünya geneli ve ülkemizde  ortak bir yaklaşımın olmadığı görülmektedir. Gluten daha sağlıklı besin tercihlerinden sağlanırsa, ekmek sofralarda doyumluk yerine tadımlık düzeye indirgenirse; diyet lifi ve B vitamini ihtiyacımızın karşılanması ile obezite riski azaltılarak daha sağlıklı toplumlar yaratılacaktır.

                                                                                                    Beslenme Uzmanı Berrak ERGÜDEN