VİTAMİN D EKSİKLİĞİ

                                       Prof.Dr.H.Hüsrev HATEMİ

                                        Arş.Gör.Berrak ERGÜDEN

Raşitizm(rickets) ve Osteomalacia

Çocuklarda D vitamini eksikliği ile beliren klinik tabloya raşitizm(rickets) adı verilir. Çocukların kemiklerinde mineralizasyon derecesi düşüktür. Çocuk yürümeye başlayınca  uzun kemikler deforme olur. Daha ağır bozukluklar kaburga kafesini ve pelvis kemiğini(leğen kemiği) de etkileyebilir.

Osteomalasi(Osteomalacia)

Osteomalasi, raşitizmin erişkinlerde görülen şeklidir. Raşitizmde kemiklerde mineralizasyon olurken , D vitamini eksikliği ile eksik mineralizasyon durumu söz konusudur. Osteomalasi de ise mineralize olmuş bir erişkin kemikten, mineral çözünmüştür.(demineralizasyon)

Çok doğum yapmış kadınlar, güneş görmeyen şartlarda yaşarlarsa, osteomalasi en çok onlarda görülür. Daha az da görülse, erkeklerde de osteomalasi tablosuna rastlanır.

Vitamin D İhtiyacı Ve Alınması Gereken Miktarlar

D vitamini günlük alım miktarını hesaplamak ve öneri yapmak güçtür. Çünkü D vitamininin en büyük kaynağı deri dokusunda yapılan D vitamini sentezidir. Bununla birlikte sağlıklı bir beslenme için referans değerlerinin de verilmesi gerektiğinden bir erişkin için günde 10 mcg(mikrogram)  kolekalsiferol önerilmektedir. Diyet ile günde 10 mcg D3 vitamini almak güç olduğundan çok defa dışarıdan da tamamlanması gerekir.(suplemantasyon)

D3 Vitamini

1 internasyonel ünite D3 vitamini 0,025 mikrogram D3

40 IU=1 Ünite

10 mikrogram=400 ünite

Besinlerin D Vitamini Alımına Katkıları

Katı ve sıvı yağlar                 %31

Et ve et ürünleri                     %19

Balık                                      % 16

Kahvaltı tahılları                    % 14

Süt ve peynir                          % 8

Vitamin D Toksisitesi

Günde 50 mikrogram=2000 U veya daha fazlasını düzenli olarakalan bir kişide kalsiyum düzeyi çok yükselebilir. Son yıllarda kanda D3 vitamini tayinleri yapılabiliyor. Bu bakımdan kanda D3 düzeyi aşırı düşük değilse ,  bir günde 1000 üniteden daha fazla verilmemesi, ayrıca yüksek doz tedaviden 1 ay sonra kanda D vitamini ölçülmesi uygun olur.

D Vitamini Entoksikasyonu 

D vitamini zehirlenmesinde iştahsızlık, susuzluk hissi, sık su içme isteği, kan kalsiyumunun yükselişi, yumuşak dokulara kalsiyum çökmesi görülebilir. İdrar miktarı artabilir (böbreklerde suyun geri emiliminde azalma ile).

 Kaynaklar:

-Barasi ME, Human Nutrition(Second edition), Arnold,London, 2003

-Gibney MJ, Lanhalm-New  S, Cassidy A, Vorster, İntroduction to Human Nutrition(Second Edition), Wiley-Blackwell UK.2009